Een zee van mensen

Het is weer de tijd van het jaar. Overal zie je opnieuw chrysanten opduiken en de pompoenen liggen terug voor de voordeur. Ik moet wel toegeven dat je het in Brussel minder vaak ziet, maar als je langs Vlaamse wegen rijdt, dan kan je er niet naast kijken. In oorsprong heeft dit alles te maken met het herdenken van onze doden. Vroeger brandde men lichten gemaakt uit veldgewassen om de overleden zielen terug naar huis te leiden. Het is een manier om al diegenen die we missen nooit te vergeten. Deze mooie traditie om onze overledenen te herdenken, willen we graag in onze Paulusgemeenschappen opnieuw een belangrijke plaats geven. Daarom organiseren we op zaterdag 2 november om 16.30 u. een dodenherdenking in de Finisterrae kerk in de Nieuwstraat onder de titel ‘Een zee van mensen. Omdat geen leven vergeefs of vergeten mag zijn.’ Tijdens deze gebedswake willen we al onze dierbare overledenen gedenken, onze vrienden, familieleden, de mensen waarvan we afscheid hebben moeten nemen, heel recentelijk, of misschien langer geleden, maar waar het gemis nog steeds uiterst tastbaar is. Maar ook allen die naamloos moeten sterven, in de grootste eenzaamheid, mensen die zonder dak boven hun hoofd op de straten van onze stad overlijden, alle slachtoffers van oorlog en geweld, allen die gedood werden om welke reden dan ook, … Al die mensen willen we gedenken, want hun naam staat geschreven in Gods handpalm. Niemand mag vergeefs of vergeten zijn. Kom jij ook om samen met ons al die namen te noemen en te gedenken? Om reeds wat in de sfeer te komen dit lied, dat tijdens de wake gezongen zal worden.

Pastor Gino

Brood

De Triënnale Kortrijk was zo rijk aan ervaringen dat ik er graag nog even over schrijf. Deze keer over een, voor mij onbekende, Belgische kunstenaar en architect René Heyvaert. Na een korte loopbaan als architect werd hij kunstenaar. Zijn leven en werk lagen erg dicht bij elkaar. Heyvaert gebruikte alledaagse voorwerpen en materialen en wist als geen ander poëzie in zijn werken te blazen. Hij had de uitzonderlijke gave om door een simpel gebaar iets te maken van gewone, eenvoudige objecten uit zijn omgeving. Via kleine, precieze gebaren bracht Heyvaert een soort ode aan de dingen. Op de Broelkaai waren zo’n 50 werken van hem te zien. Dit werk trof me in het bijzonder: een kruis gevormd door broodjes.
Netjes horizontaal en verticaal in kruisvorm gerangschikt. Een broodje, een dagelijks iets en toch ook weer niet. Ik associeer het eerder met een zondagsontbijt of een koffietafel na een uitvaart. Je eet het zelden op een doordeweekse dag. Hij maakte er een kruis mee, teken van ons christenzijn, teken van Jezus’ sterven. Tegelijk krijgt brood door de woorden die Jezus erbij uitsprak op het Laatste Avondmaal, nog een sterkere en nieuwe betekenis. We breken brood in de zondagseucharistie en herhalen de woorden die Hij sprak. Op een koffietafel na een uitvaart doen we evenzo, we delen de eenvoudige maaltijd met broodjes en delen woorden en ervaringen rond de overledene. Een belangrijk moment voor al wie daar aan tafel genodigd is. In de zondagsviering is het net evenzo, meer nog, daar is iedereen uitgenodigd...

Pastor Guido

© Guido Vandeperre

Aging graciously

Bij mijn wandeling in Hallerbos laatst kwam ik een groep dennen tegen die al een zekere leeftijd hebben. Groot en statig. De stam was met mos bekleed en vol kleine putjes. Maar het was mooi om te zien! Ouderdom heeft zijn schone kanten, zo dacht ik, maar we moeten wel “aging graciously” (mooi oud worden). Ook als kerk moeten we mooi oud worden. Zelfs als de tijd niet met ons is, God is altijd met ons. Maar hoe doe je dat, mooi oud worden, geen grompot worden die alleen ziet “hoe goed het vroeger was” en wild vast houden aan “hoe het altijd werd gedaan”?
De middelen om mooi oud te worden zijn van oudsher getoetst en goedgekeurd: lief blijven, openstaan voor nieuwe gedachten, kansen geven aan de jongeren, vergeven van fouten, gebed en meditatie, devotie, samen vieren… Zovele middelen die we ter harte moeten nemen om elke dag met nieuwe zin het leven in te stappen en uit te kijken naar wat God vandaag voor ons zoal heeft klaargemaakt, niet als lekker eten maar als kansen om mensen lief te hebben.

Pastor Peter

© Peter Baekelmans

Sleutels

Een mens kan wel wat sleutels verzamelen in de loop van de tijd! Sleutels van je huis, van de auto, een fietsslot, van kerk(en), van de pastorie, … . Veel kans dat je bij het ruimen of leegmaken van een huis of lokaal een pak sleutels vindt waar niemand nog van weet waarvoor die zouden gediend hebben. Nu vind ik zelf die grote, oude sleutels fascinerend; zij dragen vaak een hele geschiedenis met zich mee. En soms is dat geen fraaie geschiedenis: ketenen hebben ook een slot.
Maar hoe kom ik er nu toe iets te schrijven over sleutels? Zolang ze op hun vaste plaats hangen of liggen, is er geen vuiltje aan de lucht. Het probleem begint pas wanneer dat niet meer het geval is, zoals onlangs het geval was. Er was veel wind en ik zag dat het deksel van de vuilnisbak als was weggewaaid, dus ging ik langs de garage naar buiten om die binnen te halen. Voor alle zekerheid nam ik mijn huissleutels mee want ik was die week de enige in huis. Ik had een oude jas van mijn broer aangetrokken. Wat later stond ik klaar om te vertrekken naar een vergadering maar mijn sleutels bleken spoorloos. Overal heb ik gezocht, meerdere keren op dezelfde plaats, zonder resultaat. Er zat dus niets anders op dan een slotenmaker te bellen. We hebben dus een nieuw slot in de voordeur. En nieuwe sleutels.
Het verhaal heeft nog een staartje want later vond ik mijn sleutelbos toch terug, ‘verstopt’ in de fleecevoering van die oude jas.
Zolang we de sleutel van ons hart maar terugvinden!

Pastor Chris

© Chris Ruelens

Staying in time

Tot 6 oktober 2024 liep de Triënnale in Kortrijk onder het thema ‘After Paradise’ (Na het paradijs). Een parcours doorheen de stad met een paar indrukwekkende werken van eigentijdse kunstenaars. Eén daarvan is dit kunstwerk met zout van Motoi Yamamoto, geboren in Japan in 1966. Het draagt de titel van ‘Staying in time’ (Bij de tijd blijven) Het bevindt zich in de kapel van de Ongeschoeide Karmelietessen. Het bijhorende paneel vermeldt: ‘In 1995 werd hij getroffen door het tragisch verlies van zijn jongere zuster, die overleed aan de gevolgen van een hersentumor. Deze gebeurtenis zette hem aan om niet langer te schilderen en om zich volledig over te geven aan monumentale installatoire werken met zout als medium. Hij gebruikt zout als metafoor voor de kwetsbaarheid van het leven, maar ook als middel om herinneringen te bewaren. Zijn zoutlabyrinten zijn poëtische getuigenissen van de cyclus van leven en dood. In Japan wordt zout sinds de oudheid in verband gebracht met Shinto-rituelen van zuivering, bescherming en overgang naar het hiernamaals.’ Voor de kunstenaar heeft het zout iets vluchtigs en kwetsbaars. Het werk is vergankelijk en het werd op het slotdag samen met het publiek vernietigd en het zout zal terug aan de zee gegeven worden. Vluchtig en toch heeft het zout een andere eigenschap: het bewaart etenswaren en behoedt ze voor bederf. We kennen de tijd nog amper dat voedingswaren ‘ingepekeld’ werden en wie lustte er geen pekelharing? Jezus gebruikte het ook tot zijn toehoorders bij de bergrede: ‘Jullie zijn het zout van de aarde. Maar als het zout geen kracht meer heeft, waarmee moet je het dan zouten? Het dient alleen nog maar om weggegooid te worden en door de mensen vertrapt.’ Een aansporing om als christen steeds smaak te geven aan onze wereld. Deze kunstenaar deed het op zijn manier, anders maar zeker even smaakvol en betekenisvol.

Pastor Guido

© Guido Vandeperre

De Intercity

Ook ik ontkom niet van één van de belangrijkste taken van de Pauluspastores: het schrijven van een column. Mijn eerste column ooit… Hoe pak je zoiets aan? Afgelopen dagen heb ik daar goed over kunnen nadenken in Amsterdam. Ik ga namelijk met enige regelmaat naar mijn geboorteplek Amsterdam. Vrijwel altijd met de trein. Waarom? Natuurlijk om familie en vrienden in levenden lijve te zien en te ontmoeten. Maar daarnaast merk ik op dat ik in Amsterdam ook overladen word met het gevoel dat “het” goed is. Ik blijf dan vaak wel over met de vraag wat “het” nu precies inhoudt. Om maar een poging te wagen: wellicht een ongrijpbaar aangenaam gevoel dat je in je leven je op een weg bevindt dat dankbaarheid afdwingt? Die “dankbare” weg is voor mij afgeslagen in Brussel. Ironisch genoeg overkwam dat instemmend gevoel mij in een andere stad dan Brussel. De andere stad Amsterdam vertelde mij dat de afgeslagen weg in Brussel goed is. Beide steden hebben hun plek in mijn hart en vormen klaarblijkelijk ook nog een mooie wisselwerking. Ik voel mij verbonden met de beide steden. Ze geven mij beiden op geheel hun eigen wijze vreugde en inzicht. En als het ware voel ik mij de “intercity” tussen de twee.

Pastor Tijmen

© NS International
(https://www.nsinternational.com/nl/treinen/intercity-brussel) 

Minimaan

De herfst heeft zich nu definitief ingezet. Frederic Eelbode schreef afgelopen maandag in De Standaard nog een lofzang op de maand oktober, maar het valt niet te ontkennen dat heel wat mensen opzien tegen deze tijd van het jaar. Het wordt alsmaar vroeger donker, het wordt kouder, het regent meer, … Probleem is dat er elke dag minder licht is, en dat werkt soms op het gemoed. Anderzijds mogen we deze herfst niet echt klagen, want we worden deze periode getrakteerd op een minimaan. Tot 25 november draait er immers een tweede piepkleine tweede maan om de aarde mee. Net zoals de grote maan zal ook deze minimaan het licht van de zon weerkaatsten op de aarde. Een beetje meer licht dus dan anders. Jammer genoeg is deze minimaan heel minuscuul en niet echt krachtig. Ze is bovendien niet met het blote oog te zien, enkel met een professionele telescoop. Als deze minimaan onze herfstblues zal verjagen is dus nog maar de vraag. Maar misschien kan elk van ons wel een beetje een minimaan zijn voor de mensen die op ons pad komen en kunnen we zo zelf een beetje licht brengen in elkaars duisternis. En heel spectaculair hoeft dat niet te zijn: een vriendelijk woord, een hartelijke lach, een helpende hand, een troostend gebaar, een blijk van waardering, … Niets groots dus, gewoon een beetje ‘minimaan’ zijn. Om ons hierbij te inspireren een lied over de maan, meer bepaald over de ‘harvest moon’, de volle maan van september. Het lied gaat over twee geliefden die tegen elkaar aan kruipen wanneer de kinderen in slaap gevallen zijn onder het licht van de maan. Het lied is geschreven door Neil Young, maar ik hou liever van de jazzy versie van Cassandra Wilson. Een versie die beter bij de herfst past, om te beluisteren op een druilerige oktoberavond. Want ja, op die manier kan herfst ook gezellig zijn: nagenietend van de vele minimaantjes die je die dag hebt mogen zien en zelf hebt mogen zijn.

Pastor Gino.

Hooien

Een week terug maakte ik samen met kozijns en nichten een wandeling langs verschillende moderne kunstwerken in het park van het kasteel van Marnix van Sint-Aldegonde of het kasteel van Bornem. Het park en het domein zijn vele hectaren groot en het geheel ligt aan de Oude Scheldearm wat het tot een unieke locatie maakt. Naast de tijdelijke kunstwerken is er ook een grote gerestaureerde eendenkooi waarmee vroeger talrijke eenden werden gevangen. Het was één van de laatste, mooie dagen in september en aangenaam vertoeven midden de natuur. De boeren waren nog hooi aan het keren en zelfs al aan het verzamelen in balen vooraleer de aangekondigde regen zou vallen. De ‘laatste snee’ vóór de winter. De herfst hing al in de lucht en weldra zouden de activiteiten op het veld eindigen, na het oogsten van maïs en bieten. Ons klimaat kent hier vier seizoenen en dat brengt mee dat men steeds vooruit moest denken om de langere periode van herfst en winter door te komen. Men moest leven van wat het land had opgebracht. Een slechte oogst bracht wel eens honger of armoede met zich mee. Een manier van leven die al jaren hier in onze genen geslopen is. Men leerde vooruit en aan de toekomst te denken Men at wat de natuur hier had voortgebracht. Hoe anders is het nu geworden: zowat op elke moment van het jaar kan je groenten en fruit kopen die van elders in de wereld komen. Aardbeien, druiven, appels, boontjes, noem maar op, de grootwarenhuizen bieden ze het hele jaar door aan. ‘Er zijn geen seizoenen meer, meneer!’. Het lijkt of we de voeling met de natuur en de schepping aan het verliezen zijn. We kunnen immers zo vele dingen naar onze hand zetten.
Maar de Schepper naar onze hand zetten…, neen dat zal nooit lukken.

Pastor Guido

© Guido Vandeperre