Edith Stein

Op 9 augustus gedenken we een sterke vrouw en een grote heilige van onze tijd: Edith Stein. Ze werd geboren als jongste van zeven kinderen in een Joods gezien in de stad die toen ‘Breslau’ heette en in het Duitse Silezïe lag, maar nu ‘Wroclaw’ in Polen is. Ze was een zeer intelligente vrouw en ging filosofie en psychologie studeren aan de universiteit van Göttingen, waar ze doctoreerde en assistente werd van professor Edmund Husserl (wiens geschriften en notities in Leuven bewaard worden, in het zogenaamde ‘Husserl-archief’, maar dat is een andere geschiedenis). Edith had haar Joods geloof laten varen en beschouwde zichzelf als atheïste. Daarin kwam stilaan verandering doorheen ontmoetingen met verschillende mensen, die haar aan het denken zetten. Zo werd ze o.a. getroffen door de serene houding van een bevriende vrouw die zopas weduwe was geworden en haar verdriet gelovig beleefde:
“Dit was mijn eerste ontmoeting met het kruis en de goddelijke kracht die ervan uitgaat voor degenen die het moeten dragen. Voor de eerste keer zag ik vlak voor mijn neus hoe uit het lijden van Christus de Kerk geboren wordt en haar overwinning op de prikkel van de dood. Op dat ogenblik stortte mijn ongelovige levenshouding volkomen in .. en Christus kwam stralend te voorschijn. Christus in het geheim van zijn Kruis.”
Edith bleef zoeken. Enkele jaren later kreeg ze toevallig de autobiografie van Theresia van Avila in handen. Ze las het boek in één adem uit, sloot het en zei: “Dit is de waarheid”. Ze liet zich dopen, ging een tijdje lesgeven en in 1933 trad ze in bij de Karmelietessen in Keulen, juist in het jaar dat Hitler aan de macht kwam in Duitsland, zonder dat men goed wist waar dit naartoe zou leiden…
In de Karmel kreeg Edith de kloosternaam ‘Theresia Benedicta van het Kruis’. Ze leidde het eenvoudige leven van een slotzuster, maar mocht ook verder schrijven aan artikels en boeken. Omdat het voor haar als Joodse te gevaarlijk werd in Duitsland, werd ze overgebracht naar de Karmel van Echt in Nederlands-Limburg. Haar zus Rosa kwam haar daar vervoegen. In 1942 worden ze opgepakt. Edith neemt haar zus bij de arm en zegt: “Kom, laten we gaan voor ons volk…” In het doorgangskamp Westerbork is ze volop in de weer om anderen te helpen en tegelijk gaan er een enorme rust en waardigheid van haar uit. Bij haar aankomst in Auschwitz wordt ze met de anderen dadelijk naar de gaskamers gebracht op 9 augustus 1942, vandaag dus precies 80 jaar geleden.
Paus Johannes Paulus II verklaart haar zalig in 1987 en heilig in 1998. Ze wordt ook uitgeroepen tot één van de patronessen van Europa omdat in haar persoon, haar leven en sterven Jodendom en christendom samenkomen en samen verwijzen naar de Joods-christelijke wortels van onze cultuur.
Laten we op haar voorspraak bidden om vrede in ons oude continent en in de ganse wereld. En mogen vele sterke vrouwen zoals Edith ook vandaag ertoe bijdragen dat in onze samenleving de rede en de goedheid het halen op de macht van de duisternis.

Pastor Benno.

© Bernhard Riedl via pixabay