Durch Mitleid wissend

Onlangs had ik het grote geluk om de concertante uitvoering van de grootse opera ‘Parsifal’ van Richard Wagner te mogen beleven. Ik ga mij niet wagen aan een bespreking van dit geweldige werk, dat trouwens op velerlei wijze gesmaakt en geïnterpreteerd wordt. Voor de enen is het een werk met een diepe religieuze inhoud, voor anderen een verwijzing naar de filosofie van Schopenhauer met allerlei pseudo-religieuze elementen. Er zijn talloze interpretaties van deze opera.
Ik wil het hier hebben over iets wat me trof. Van de held Parsifal wordt gezegd (of liever gezongen) dat hij ‘durch Mitleid wissend’ is: ‘door medelijden wetend’. Door mede-lijden komt de mens tot een dieper besef van de werkelijkheid en van zijn taak daarin, van zijn roeping dus. De ‘compassie’ is een christelijk, boeddhistisch en algemeen menselijk thema. “Compassie is een gevoel van zorg dat opkomt als we geconfronteerd worden met lijden van iemand anders en we een urgentie voelen iets te doen om dat lijden te verlichten… Compassie zet het empathische gevoel om in daden van edelmoedigheid, gulheid en andere onbaatzuchtige uitingen” (Thupten Jinpa, ‘A fearless heart’, geciteerd in ‘Het boek van vreugde’, een gesprek tussen de Dalai Lama en Desmond Tutu).
Mede-lijden is je inleven in wat de ander doormaakt, hem of haar zo ook beter begrijpen en proberen zijn of haar leven ten goede te keren door concrete hulp. En juist daardoor wordt ook ons eigen leven ten goede gekeerd: ons eigen lijden wordt draaglijker en ons leven krijgt meer zin.
In de christelijke traditie wordt dit verwoord in het gebod: ‘bemin uw naaste als uzelf’. Niet voor niets zegt Jezus dat dit, samen met ‘bemin God boven alles’, het voornaamste van alle geboden is. En zoals we weten: een gebod in de bijbel is ons gegeven voor ons eigen welzijn, het is een weg naar het geluk, naar zinvolheid.
Laten we met Gods hulp proberen te groeien om meer en meer ‘durch Mitleid wissend’ te worden. Het is de weg naar het geluk.

Pastor Benno.