Maria volgens Monteverdi

Zonder twijfel is Johann Sebastian Bach mijn grote lievelingscomponist. Maar naast Bach heb ik ook een boontje voor Claudio Monteverdi. Afgelopen vrijdag vierden we trouwens zijn verjaardag, want hij werd op 15 mei 1567 geboren. Ongetwijfeld is Monteverdi één van de grootste componisten aller tijden. Hij schreef trouwens de allereerste opera, L’Orfeo, over de mythe rond Orpheus en zijn geliefde Eurydice. Vanaf 1613 was Monteverdi kapelmeester aan de San Marco-basiliek in Venetië. De stad Venetië is onlosmakelijk verbonden met Monteverdi. Venetië eert hem nog steeds met veel liefde en eerbied, en dagelijks zijn er mensen die bloemen bij zijn graf neerleggen in de schitterende Basilica di Santa Maria Gloriosa dei Frari in Venetië. Als je meer wil weten over hem, kan je er altijd het vorig jaar gepubliceerde schitterende boek van Erik Min en Gerrit Valckenaers op naslaan, onder de titel ‘De klank van de stad. Een cultuurgeschiedenis van Venetië’ (trouwens een ideale manier om in je hoofd op vakantie te gaan nu onze vakantieplannen voor de zomer nogal onzeker zijn…). Monteverdi heeft heel wat gecomponeerd, maar heel indrukwekkend zijn zonder twijfel zijn Mariavespers uit 1610, toen Monteverdi nog kapelmeester was aan het hof van de hertog van Mantua. De Mariavespers zijn een waar meesterwerk en waren een belangrijk statement in de contrareformatie. Daar waar in protestantse landen Mariale kunst werd vernietigd, kende de Mariaverering in de Rooms-Katholieke kerk een enorme bloei. Tal van processies, bedevaarten, hymnen en litanieën toegewijd aan Maria zagen er het licht. Monteverdi droeg zijn Mariavespers op aan paus Paulus V, aan wie hij zijn meesterwerk ook persoonlijk ging overhandigen (misschien wou Monteverdi op die manier wel solliciteren aan de pauselijke kapel in Rome). Het is een overrompelend en boeiend stuk muziek, voor die tijd zeer vernieuwend en experimenteel, in de volle overgang van Renaissance naar Barok. Voor de teksten putte hij uitvoerig uit de Bijbel. Qua muziek krijgen we te maken met Gregoriaanse melodieën, overweldigende polyfonie en emotionele solo-motetten. In de Mariavespers staat ook een prachtig Magnificat. Ideaal dus om in deze Mariamaand even te luisteren naar deze Mariavespers. Niet enkel om te genieten van dit een schitterend stukje muziek, maar eveneens als een gebed tot Maria, waarbij we haar hulp en bijstand kunnen inroepen in deze bijzondere periode die we meemaken. Een zeer goede nieuwe uitvoering verscheen trouwens in 2018 van de hand van Philippe Herreweghe en het Collegium Vocale Gent. In bijgevoegd filmpje krijg je een heel mooie korte introductie op Monteverdi’s Mariavespers door Sander De Keere, presentator bij Klara.

Pastor Gino